N'ime ụwa nke ihe ịma mma elu elu, ụzọ ndụ na-egbuke egbuke, na nkwado mgbasa ozi ọha na eze jupụtara, ịchọta onye ji ịdị omimi, iguzosi ike n'ihe na okwukwe kpọrọ ihe n'ezie dị ka ịchọpụta ihe bara nnukwu uru. Ịhụnanya, e kwuwerị, ọ bụghị nanị maka kemistri ma ọ bụ amara-ọ bụ maka àgwà. Dị ka ụmụ nwoke, karịsịa ndị na-agbalịsi ike ije ije n'ụzọ nwere nzube, nke nsọpụrụ Chineke, àgwà anyị na-achọ n'ebe onye òtù ọlụlụ nọ karịrị ọdịdị anya ma ọ bụ ewu ewu.
Blọọgụ a abụghị ndepụta nyocha - ọ bụ kompas. Ntụgharị uche n'ụdị nwanyị nke ike dị jụụ, ụkpụrụ, na amara na-eme ka ọ bụghị nanị na ọ na-ejide ya nke ọma, ma onye mmekọ ndụ n'echiche ọ bụla.
1. Okwukwe na-abịa mbụ
N'ime obi ya niile, ọ bụ Onye Kraịst. Ọ bụghị naanị n'aha, kama n'ime mmụọ, okwu, na omume. Okwukwe ya abụghị naanị ihe ọ na-ekwu na Satọde ma ọ bụ Sọnde—ọ bụ ntọala nke ndụ ya. Ọ ghọtara na ezi ịhụnanya gbanyere mkpọrọgwụ n'ịhụnanya Chineke, na mmekọrịta ọ bụla na-aga nke ọma ga-enwerịrị Kraịst n'etiti.
2. Iguzosi ike n'ihe Karịrị Mmasị
Ọ na-eji mmekọrịta ya kpọrọ ihe karịa ọbụbụenyi ya. Ọ bụghị n'ihi na ndị enyi adịghị mkpa, kama n'ihi na ọ ghọtara ịdị nsọ nke njikọ aka. Mgbe ọ na-ahọrọ gị, ọ na-ahọrọ gị nke ọma, ọ bụghị mgbagwoju anya.
3. Ezi uche bụ Nchedo Ya
Ihe gbasara onwe onye na-adịgide nkeonwe. Ọ naghị agbagara ndị enyi ya na esemokwu ọ bụla, ọ naghịkwa agba asịrị. Ọ na-asọpụrụ nzuzo na ùgwù nke mmekọrịta ahụ, na-echebe ya pụọ na mkpọtụ n'èzí.
4. Obi umeala bụ Mma Ya
Ọbụna mgbe ị na-anọghị, ọ na-eji ejiji na nkwanye ùgwù. Ọ naghị eche na ọ dị mkpa igosi akụkụ ahụ ka ọ nwee mmetụta nke kwadoro ya. Ọ na-eji ejiji abụghị maka nlebara anya, kama maka obi ike ya na ịsọpụrụ onye ọ hụrụ n'anya.
5. Enweghị egwuregwu, enweghị egwuregwu
Nkwenye ya doro anya. Ọ naghị eso ụmụ nwoke ndị ọzọ na-akpa ma ọ bụ na-achọ ka ndị ọzọ na-ege ya ntị. Anya ya na obi ya lekwasịrị anya. Ọ dịghị mgbe ị ga-eche nke abụọ-ebe ya iguzosi ike n'ihe dabeere.
6. Amara n'okpuru nrụgide
Ọ na-ekwu okwu n'olu dị nro—ọbụna mgbe iwe were ya. Ọ maara ka ọ ga-esi kwupụta onwe ya n'akụdaghị ya. Ike ya adabereghị na olu, kama n'amamihe. Ọ na-ahọrọ udo karịa obere ihe.
7. Klas n'ọnọdụ ọ bụla
Ọ naghị ada ụda ma ọ bụ okwu rụrụ arụ. Ma n'ihu ọha ma ọ bụ na nzuzo, ọ na-ebu onwe ya na ịdị mma dị jụụ. Ị nwere ike iburu ya ebe ọ bụla, ma ọ ga-anọchi anya onwe ya-na gị-na amara.
8. Enweghị ịhụnanya maka Ụwa
Ọ nweghị ọchịchọ maka ihe nkiri klọb ma ọ bụ ihe ntụrụndụ ụwa nke na-emebi ụkpụrụ ya. Ọ chọghị egwu na-ada ụda, ọkụ na-egbu maramara, ma ọ bụ nnọkọ anụ ọhịa iji nwee mmetụta dị ndụ. Ọṅụ ya dị omimi na nke na-adịgide adịgide.
9. Enweghị anwụrụ ọkụ, enweghị mmanya
Ọ na-ahọrọ ahụike na idoanya karịa ihe. Ọ naghị aṅụ sịga ma ọ bụ aṅụ ihe ọṅụṅụ, ọ bụghị n'ihi na mmadụ gwara ya ka ọ ghara ịṅụ ya—kama n'ihi na o ji ahụ́ na uche ya kpọrọ ihe.
10. Ọ Na-eche Banyere Ahụ Ike Gị
Ịhụnanya ya bara uru. Ọ na-arụsi ọrụ ike n'ọdịmma gị—ma nke ahụ ọ̀ pụtara ichetara gị izu ike, ịkwadebe nri ndị na-edozi ahụ́, ma ọ bụ ịkwado gị site n'ọrịa. Ọ bụghị naanị na ọ hụrụ onye ị bụ n'anya, ọ na-etinye ego na onye ị na-aghọ.
11. Mkparịta Thatka Dị Mkpa
O nwere ike ịgafe obere okwu. Site n'oge ruo n'oge, ọ na-enwe mkparịta ụka miri emi na nke bara uru—banyere ndụ, okwukwe, nzube, na ihe ndị dị mkpa n'ezie. Ọ na-ekwu okwu n'ụdị, ọ bụghị naanị ụdị.
12. Uche mara mma
Ọ nwere ọgụgụ isi-karịa akwụkwọ ọgụgụ isi. Ọ na-aghọta ihe nke ọma, na-eburu echiche gị na-ekwughị okwu, ma na-enye nghọta mgbe ọ kacha mkpa. Ọ bụ ọgụgụ isi gị nhata na arịlịka mmetụta uche.
13. Njikere ito eto
Ọ maara otú e si esi nri ma ọ bụ na ọ dị njikere ịmụta-ọ bụghị n'ihi na a na-atụ anya ya n'aka ya, kama n'ihi na ọ chọrọ ibikọ ndụ ọnụ nke gụnyere nlekọta, ikere òkè, na nri-n'ụzọ anụ ahụ na nke mmetụta uche.
14. Enweghị echiche
Ọ naghị ewere onwe ya. Ọ naghị awụlikwa elu na nkwubi okwu ma ọ bụ kenye ụta na-enweghị nghọta. Ọ na-ege ntị, na-atụgharị uche, na-asọpụrụ.
15. Ntụkwasị Obi Enweghị Ụjọ
Ọ na-atụkwasị obi n'ikike gị, olu gị, mkpebi gị - ọbụlagodi mgbe ọ ghọtaghị nke ọma. Ọ naghị agbachitere mgbe ị na-ekwupụta echiche gị. Ọ na-enweta mgbazi na amara n'ihi na ọ maara na ọ na-abịa site na ịhụnanya, ọ bụghị njikwa.
Echiche Ikpeazụ:
Ụdị nwanyị a kọwara ebe a anaghị apụta kwa ụbọchị. Ma ọ dị adị. Ọ bụ ya na-eweta udo, ọ bụghị ejije. Onye na-ewu ụlọ, ọ bụghị akwatu. Onye ji omimi kpọrọ ihe karịa ngosipụta, okwukwe karịa mmetụta, na ebumnuche karịa ewu ewu.
Ọ bụrụ na ịchọtala ya, jiri ya kpọrọ ihe. Ọ bụrụ na ị na-eche ya, kwadebe onwe gị ka ị bụrụ nwoke kwesịrị ekwesị maka nwanyị dị otú ahụ.
N'ihi na ọ bụghị naanị enyi nwanyị ma ọ bụ nwunye - ọ bụ gị zara ekpere.